เลิกบุหรี่ด้วยการแพทย์แผนไทย ใคร ๆ ก็ทำได้

สถานการแพทย์แผนไทยประยุกต์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ให้ข้อมูลว่า “การสูบบุหรี่นับเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญที่ทำให้เกิดโรคต่าง ๆ นอกจากควันจากบุหรี่ที่ส่งผลให้เกิดโรคปอด ถุงลมโป่งพอง มะเร็งปอดแล้ว สารนิโคตินในบุหรี่ยังส่งผลต่อระบบการทำงานและอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกาย ได้แก่ ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร ระบบการไหลเวียนโลหิต ระบบสืบพันธุ์(๑,๒) ซึ่งสารเคมีในบุหรี่และควันบุหรี่จะไปกระตุ้นการทำงานของธาตุไฟในร่างกายให้เพิ่มขึ้น ส่งผลกระทบต่อธาตุลมเพิ่มขึ้น ทำให้มีอาการไอ หอบเหนื่อย และลดการทำงานของธาตุน้ำ ทำให้มีอาการปากแห้ง คอแห้ง ผิวแห้ง กระหายน้ำ ท้องผูก นอกจากนี้ยังส่งผลกระทบต่อธาตุดินทำให้ฟันเหลือง ปอดและลำไส้ผิดปกติ”

แนะนำการดูแลสุขภาพด้วยหลักธรรมานามัย สำหรับผู้ที่กำลังจะเลิกสูบบุหรี่ ดังต่อไปนี้

เลิกบุหรี่ด้วยหลักกายานามัย 

                    คือการดูแลอนามัยของร่างกายโดยการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เช่น การวิ่ง การเดิน หรือว่ายน้ำ ที่จะต้องเหมาะสมกับวัยของแต่ละคน เพื่อให้ได้ผลดีที่สุด และเสี่ยงต่อการบาดเจ็บได้น้อยที่สุด โดยผลการวิจัยพบว่าการลดการสูบบุหรี่ร่วมกับการออกกำลังกาย จะมีประสิทธิภาพมากกว่าการลดบุหรี่เพียงอย่างเดียว(๓) ซึ่งอาจใช้การทำท่ากายบริหารฤๅษีดัดตน เพื่อยืดกล้ามเนื้อบริเวณทรวงอก บ่า และหลัง ได้แก่ ท่าแก้แน่นหน้าอก นอกจากนี้ยังมีท่ากายบริหารฤๅษีดัดตนท่าอื่น ๆ อีกด้วย

เลิกบุหรี่ด้วยหลักจิตตานามัย 

                    คือการดูแลอนามัยของจิต การเลิกบุหรี่อาจทำให้เกิดความเครียด เนื่องจากร่างกายมีการเสพติดสารนิโคติน ดังนั้นควรทำจิตใจให้สงบด้วยการฝึกสมาธิ ปฏิบัติตามหลักศาสนา หรือแนวทางที่ตนยึดถือ เพื่อสร้างพื้นฐานจิตใจให้มั่นคง ไม่กวัดแกว่งต่อกิเลสใด ๆ และยังช่วยให้ผ่อนคลายความเครียด และมีจิตใจที่เข้มแข็งในการเลิกบุหรี่มากขึ้นอีกด้วย รวมถึงการพัฒนาจิตใจควบคู่ไปกับการทำกายบริหารฤๅษีดัดตนยังช่วยในการฝึกสมาธิ และทำให้จิตใจสงบ(๔)

เลิกบุหรี่ด้วยหลักชีวิตานามัย 

                    คือการดูแลอนามัยในการใช้ชีวิตประจำวันต่าง ๆ ทั้งด้านการจัดการอาหารการกินให้ถูกต้อง ทำความสะอาดที่พักอาศัยให้เรียบร้อย ใกล้ชิดธรรมชาติ หลีกเลี่ยงมลภาวะ โดยสำหรับผู้ที่ต้องการเลิกบุหรี่ นอกจากการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์แล้ว ยังแนะนำให้รับประทานอาหารหรือผลไม้ที่มีรสเปรี้ยวเพื่อทำให้ชุ่มคอ เช่น มะนาว มะขามป้อม หรืออมดอกกานพลู ๒-๓ ดอก จะทำให้ชาปากเล็กน้อยเป็นการช่วยลดความอยากบุหรี่(๕) ซึ่งในปัจจุบันมีในรูปแบบของยาอมสมุนไพรรสกานพลู และยังมีสมุนไพรที่ช่วยในการลดความอยากบุหรี่ได้ซึ่งอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ(๖) คือ หญ้าดอกขาว (Cyanthillium cinereum (L.) H. Rob.)(๗)

โดยวิธีการรับประทานหญ้าดอกขาวเพื่อลดความอยากบุหรี่ มีดังนี้

                    วิธีที่ ๑ นำหญ้าดอกขาวแห้งทั้งต้น จำนวน ๒-๓ ต้น (๓-๕ กรัม) เติมน้ำให้ท่วม ต้มจนเดือด จากนั้นกรองเอาแต่น้ำ ดื่มครั้งละ ๑๒๕ มิลลิลิตร หลังอาหาร เช้า กลางวัน เย็น หรือจิบเมื่อมีความอยากบุหรี่

                    วิธีที่ ๒ นำหญ้าดอกขาวผง ๒ กรัม ละลายน้ำร้อน ๑๒๐-๒๐๐ มิลลิลิตร ดื่มหลังอาหารวันละ ๓-๔ ครั้ง ในปัจจุบันนี้ มีผลิตในรูปแบบยาชงสมุนไพร โดยรับประทานครั้งละ ๒ ซองชา (๒ กรัม)

                    ข้อควรระวัง : หญ้าดอกขาวมีโพแทสเซียมสูง สำหรับผู้ที่เป็นโรคหัวใจ หรือโรคไต ไม่ควรรับประทาน แนะนำให้หาทางเลือกอื่นในการช่วยเลิกบุหรี่ และอาจมีผลข้างเคียงทำให้มีอาการปากแห้ง คอแห้งได้(๖) แนะนำให้จิบน้ำตามเมื่อมีอาการดังกล่าว

                    การเลิกบุหรี่จะประสบผลสำเร็จได้หรือไม่ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ทั้งนี้สิ่งสำคัญที่สุดในการเลิกบุหรี่คือความมุ่งมั่นตั้งใจของแต่ละบุคคลโดยเลือกวิธีการที่เหมาะสมมาปรับใช้ในการเลิกบุหรี่ หากมีความสนใจที่จะใช้สมุนไพรในการช่วยลดความอยากบุหรี่ สามารถรับคำปรึกษาได้ที่คลินิกอายุรเวท แพทย์แผนไทยประยุกต์ โรงพยาบาลศิริราช

เอกสารอ้างอิง

๑. National Digestive Diseases Information Clearinghouse. Smoking and the Digestive System. NIH Publication 2013;13-949. ๒. Neal LB. Nicotine addiction. N Engl J Med  2010;362:2295-2303. ๓. พิรุณพร ประเสริฐ. ผลของโปรแกรมการให้คำปรึกษาและส่งเสริมการเดินออกกำลังกายต่อพฤติกรรมการเลิกบุหรี่ของผู้ป่วยโรคเรื้อรัง. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; ๒๕๕๗. ๔. โรงเรียนอายุรเวทธำรง สถานการแพทย์แผนไทยประยุกต์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล. กายบริหารฤๅษีดัดตน เล่มที่ ๑. กรุงเทพฯ: ศุภวนิชการพิมพ์; ๒๕๕๔. หน้า ๖, ๗๓-๕. ๕. คลินิกแพทย์แผนไทยประยุกต์และคลินิกฟ้าใส แผนกเวชศาสตร์ครอบครัวและแพทย์บูรณาการ. บอกลาสิงห์อมควัน ลด ละ เลิก บุหรี่ ด้วยสมุนไพรไทย. [อินเทอร์เน็ต]. ๒๕๖๓ [เข้าถึงเมื่อ ๒๐ มีนาคม ๒๕๖๕]. เข้าถึงได้จาก: https://www.gj.mahidol.ac.th/main/ttm/smoke-cess/ ๖. ประกาศคณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ เรื่อง บัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๖๔. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๑๓๘, ตอนพิเศษ ๑๖๕ ง. (ลงวันที่ ๒๐ กรกฎาคม ๒๕๖๔) ๗. The plant list. Cyanthillium cinereum (L.) H.Rob. [internet]. 2012 [cited 2022 Mar 20]. Available from: http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/gcc-149577.

สามารถติดตามบทความและข้อมูลอ้างอิงต่อได้ที่…https://www.si.mahidol.ac.th/th/healthdetail.asp?aid=1505

https://www.thaihealth.or.th/%e0%b9%80%e0%b8%a5%e0%b8%b4%e0%b8%81%e0%b8%9a%e0%b8%b8%e0%b8%ab%e0%b8%a3%e0%b8%b5%e0%b9%88%e0%b8%94%e0%b9%89%e0%b8%a7%e0%b8%a2%e0%b8%81%e0%b8%b2%e0%b8%a3%e0%b9%81%e0%b8%9e%e0%b8%97%e0%b8%a2%e0%b9%8c/